Szacuje się, że w Europie, w tym również w Polsce jeden na sto rodzących się dzieci będzie miało jakieś spektrum autyzmu. Czym jest to zaburzenie rozwoju i czy można je jakoś leczyć?
Dla rodziców informacja o diagnozie autyzmu u ich dziecka jest wiadomością wręcz katastrofalną. Autystyczne dziecko wymagać bowiem będzie najprawdopodobniej ciągłej opieki, nawet, gdy osiągnie już wiek pełnoletni. Wielu rodzicom bardzo trudno jest znieść już samą myśl o niezwykle ciężkim brzemieniu, jakie przyjdzie im dźwigać przez kolejne lata lub dziesięciolecia. Jak się okazuje, autyzm jest najprawdopodobniej zjawiskiem charakterystycznym dla krajów rozwiniętych. I nie chodzi tutaj tylko i wyłącznie o kwestie diagnostyki (mogłoby się wydawać, że w krajach biedniejszych po prostu problemu się nie zauważa). Obecnie ze świata nauki dochodzą coraz to nowe przesłanki o silnym powiązaniu autyzmu z rozwiniętą technologią – na przykład z urządzeniami multimedialnymi, do których bardzo często dzieci mają swobodny dostęp. W niektórych badaniach zwraca się również uwagę na związek autyzmu z florą bakteryjną jelit u dzieci. Wielu rodziców autystycznych dzieci zauważa również negatywny wpływ spożywanego cukru. Na jednym z blogów poświęconych wychowaniu dziecka z autyzmem, mama opisuje swoje spostrzeżenia związane z ograniczeniem dziecku dostępu do telewizji, radia oraz muzyki. Dwuletnie dziecko po całym dniu ograniczenia wpływu multimediów do zera, wydawało się reagować na słowa rodzica. Te najróżniejszego typu spostrzeżenia nasuwają nieodpartą myśl o tym, że skoro coraz więcej wiemy o potencjalnych przyczynach autyzmu, to być może możemy mieć wpływ na jego zminimalizowanie.
Terapie dzieci autystycznych
W Polsce, jak zresztą i na całym świecie terapie dzieci z autyzmem na ogół sprowadzają się do nauczenia radzenia sobie z cechami charakterystycznymi dla autyzmu. Uczą się zarówno dzieci, jak i ich opiekunowie. Jednak w ostatnich latach coraz więcej mówi się o terapiach, których celem jest niwelowanie spektrum autyzmu. Polega to na tym, że dziecko z niedorozwojem przeprowadza się przez szereg czynności, które aktywizują określone obszary w mózgu – odwzorowując w ten sposób proces rozwojowy u prawidłowo rozwijających się dzieci. Jedną z tego typu terapii jest opracowana w Polsce metoda krakowska. Jej twórczyni profesor Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie Jagoda Cieszyńska specjalizuje się w logopedii dziecięcej, co zaowocowało opracowaniem bardzo nowatorskiej koncepcji.
W nieprawidłowo rozwijającym się dziecięcym mózgu nie powstają połączenia neurologiczne odpowiedzialne za szereg niezbędnych w życiu społecznym umiejętności. Jednak poprzez celową, zewnętrzną stymulację, w mózgu mogą tworzyć się nowe połączenia nerwowe, odpowiedzialne np. za zrozumienie emocji oraz komunikację. Po latach profesjonalnej terapii niektóre dzieci osiągają nawet ponadprzeciętny jak na swój wiek poziom rozwoju. W powodzeniu terapii neurobiologicznej ogromne znaczenie ma wiek dziecka. Mózg człowieka jest organem niezwykle plastycznym, jednak jego kształtowanie jest szczególnie możliwe w pierwszych trzech latach życia. I to właśnie w tym okresie najlepiej jest rozpocząć terapię stymulującą rozwój. Rodzice muszą zatem rozumieć jak istotna jest jak najwcześniejsza diagnoza ich dziecka. Im wcześniej bowiem zostaną odkryte ewentualne anomalia w rozwoju, tym łatwiej będzie pomóc dziecku. Dzięki staraniom rodziców oraz pomocy profesjonalnych terapeutów bardzo często możliwe jest zapewnienie dzieciom wsparcia w ich rozwoju, tak by w wieku dorosłym mogły prowadzić normalne szczęśliwe życie.
Autyzm – późna diagnoza
Niestety nie zawsze symptomy niedorozwoju są wyraźnie widoczne we wczesnych latach życia. Zarówno w przypadku autyzmu jak i aspergera zdarza się, że spektrum diagnozowane jest dopiero w wieku szkolnym. W niektórych przypadkach dopiero zderzenie się z nowymi, trudnymi sytuacjami ujawnia wrodzone problemy rozwojowe. Co bardzo istotne, diagnoza spektrum autyzmu zazwyczaj jest przeprowadzana nie przez jedną osobę, ale zespół specjalistów, w skład którego wchodzą: psycholog, psychiatra oraz logopeda. Kluczowe znaczenie w diagnozie ma obserwacja dziecka oraz wywiad z rodzicami. Niejednokrotnie zdarza się nawet, że osoby dorosłe pod wpływem lektury fachowych publikacji, samodzielnie podejrzewają u siebie autyzm. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto wykonać test przesiewowy, który ukaże ewentualne prawdopodobieństwo. Prawidłowe zdiagnozowanie nawet w wieku dorosłym pewnych obszarów ze spektrum autyzmu może ogromnie przyczynić się do poprawy jakości życia. Rozumiejąc przyczyny swoich problemów, trudności w kontaktach z innymi łatwiej jest pracować nad sobą poprzez stosowanie dedykowanych profesjonalnych narzędzi terapeutycznych.
Artykuł opracowany przy współpracy z serwisem internetowym Juniora.pl. Serwis poświęcony jest tematyce terapii z dziećmi cierpiącymi na różne rodzaje niedorozwoju.
